Rozwiązanie dla konserwatora: fotowoltaika w historycznym budynku

Dylemat konserwacji vs. modernizacji

Wyobraź sobie piękną XIX-wieczną kamienicę w centrum miasta. Jej fasada zdobiona jest kunsztownymi detalami, a kute balkony dodają jej niepowtarzalnego charakteru. Jednak rachunki za ogrzewanie pochłaniają znaczną część przychodów z wynajmu, a rosnące koszty energii elektrycznej sprawiają, że utrzymanie budynku staje się coraz większym wyzwaniem.

To nie jest odosobniony przypadek. Według danych Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w Polsce znajduje się ponad 70 000 obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Większość z nich zmaga się z podobnymi problemami - wysokimi kosztami utrzymania i presją na zwiększenie efektywności energetycznej.

"Kiedy przejąłem zarządzanie kamienicą przy Rynku, miesięczne rachunki za prąd w częściach wspólnych przekraczały 5000 złotych" - mówi Tomasz Nowak, zarządca nieruchomości z Krakowa. "Chcieliśmy zainstalować fotowoltaikę, ale konserwator kategorycznie odrzucił możliwość montażu tradycyjnych paneli na dachu. Mówił, że zniszczyłyby one historyczny charakter budynku."

Problem jest złożony. Z jednej strony, regulacje unijne jak REPowerEU jasno wskazują kierunek - od 2029 roku wszystkie budynki, w tym zabytkowe, będą musiały być wyposażone w systemy fotowoltaiczne. Z drugiej strony, konserwatorzy zabytków słusznie chronią historyczną tkankę miejską przed ingerencją współczesnych technologii.

Próby modernizacji często kończą się niepowodzeniem. W jednej z kamienic w Poznaniu zamontowano tradycyjne panele fotowoltaiczne, zasłaniając je atrapą historycznej dachówki. Efekt? Znacząco obniżona wydajność systemu i kary finansowe od konserwatora zabytków. W innym przypadku, we Wrocławiu, właściciel zabytkowej willi został zmuszony do demontażu całej instalacji PV, która była widoczna z poziomu ulicy.

Tradycyjne rozwiązania fotowoltaiczne po prostu nie sprawdzają się w kontekście architektury zabytkowej. Standardowe panele, nawet te w wersji "all black", swoją formą i charakterem drastycznie kontrastują z historyczną architekturą. Ich montaż wymaga też często ingerencji w oryginalną substancję budynku - przebić przez stropy, prowadzenia widocznych tras kablowych, mocowania konstrukcji do zabytkowych elementów.

Właściciele zabytków stają więc przed trudnym wyborem - albo ignorować rosnące koszty energii i nadchodzące regulacje, albo zaryzykować utratę historycznego charakteru budynku. To dylemat, który wydawał się nie mieć dobrego rozwiązania. Do teraz.

Integracja technologii z dziedzictwem

System eBlade wprowadza zupełnie nowe podejście do modernizacji energetycznej zabytków. Zamiast walczyć z ograniczeniami, wykorzystuje je jako szansę na dyskretną integrację technologii z historyczną architekturą.

Wyobraźmy sobie ponownie naszą XIX-wieczną kamienicę. Jej charakterystyczne kute balustrady balkonowe można zastąpić systemem eBlade, który wiernie odtwarza historyczny wzór, jednocześnie generując energię elektryczną. Żaluzje okienne, które i tak są potrzebne do ochrony przed słońcem, stają się dyskretnymi generatorami prądu. Nawet przeszklone zadaszenie dziedzińca może zostać wykonane w technologii fotowoltaicznej, pozostając niewidocznym z poziomu ulicy.

"Kiedy pierwszy raz przedstawiliśmy system konserwatorowi zabytków, był sceptyczny" - wspomina architekt Maria Kowalska, która zrealizowała pierwszą instalację eBlade w zabytkowej kamienicy w Gdańsku. "Ale gdy zobaczył próbki i zrozumiał, że system może być wykończony w dowolnym kolorze i fakturze, dopasowując się do historycznej substancji, zmienił zdanie. Kluczowe było to, że technologia jest praktycznie niewidoczna."

System został zaprojektowany z myślą o specyficznych wymaganiach obiektów zabytkowych:

• Mocowania są projektowane tak, by minimalizować ingerencję w historyczną substancję
• Przewody są prowadzone w istniejących kanałach lub ukryte w profilach systemu
• Komponenty można wykończyć w dowolnym kolorze z palety RAL, dopasowując je do oryginalnej kolorystyki
• Moduły można montować etapami, rozkładając inwestycję w czasie

Proces uzgodnień z konserwatorem również został uproszczony. System posiada standardową dokumentację techniczną uwzględniającą specyfikę obiektów zabytkowych. Zawiera ona szczegółowe rysunki detali, specyfikacje materiałowe i opis metod montażu niewpływających na historyczną substancję.

Co więcej, elastyczność systemu pozwala na jego dostosowanie do indywidualnych wymogów konserwatorskich. W kamienicy przy Rynku w Krakowie, konserwator zgodził się na instalację pod warunkiem zachowania oryginalnego wzoru balustrad - system eBlade został więc zaprojektowany tak, by dokładnie odwzorować historyczne detale. W innym przypadku, w zabytkowej willi w Sopocie, lamele zostały wykończone w kolorze patynowanej miedzi, idealnie komponując się z oryginalną stolarką okienną.

Technologia wreszcie przestaje być wrogiem zabytków, a staje się dyskretnym wsparciem w ich utrzymaniu i modernizacji. System eBlade pokazuje, że możliwe jest połączenie szacunku dla dziedzictwa z wymogami współczesności.

‍